Restrukturyzacja przedsiębiorstwa, czyli co?

Kryzys ekonomiczny w przedsiębiorstwie bez względu na jego przyczyny oraz rozmiar wymaga natychmiastowej reakcji. Chwilowa utrata płynności finansowej, czy powstanie stanu niewypłacalności, początkowo nawet na niewielką skalę, mogą w perspektywie czasu w istotny sposób uniemożliwić prowadzenie biznesu w przyszłości, a nawet przyczynić się do upadłości przedsiębiorstwa.

Decyzja dotycząca sposobu działania w kryzysowej sytuacji wymaga jednak szybkiej reakcji i poza kwestiami ekonomicznymi musi wiązać się z kompleksową analizą prawną. Podjęcie adekwatnych do skali problemów działań pozwala bowiem zapewnić ciągłość gospodarczą przedsiębiorstwa i uniknąć jego upadłości.

Postępowanie restrukturyzacyjne może przybrać jedną z czterech form, z których przedsiębiorca może skorzystać, w przypadku powstania stanu niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością:

Postępowanie o zatwierdzenie układu – najmniej sformalizowane postępowanie, możliwe do przeprowadzenia wyłącznie w sytuacji, gdy suma wierzytelności spornych nie przekracza progu 15% wszystkich wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Postępowanie o zatwierdzenie układu w największym stopniu angażuje dłużnika, który powinien przygotować propozycje układowe, zebrać głosy wierzycieli i złożyć wniosek o zatwierdzenie układu przez sąd. Jednocześnie postępowanie takie nie pozbawia dłużnika zarządu majątkiem, jednak nie zapewnia też ochrony przed egzekucją.
Postępowanie układowe – postępowanie możliwe do przeprowadzenia w sytuacji, gdy suma wierzytelności spornych przekracza próg 15% wszystkich wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem, a przedsiębiorca uprawdopodobni zdolność do regulowania kosztów postępowania oraz zobowiązań powstałych po dniu jego otwarcia. Główną rolę w toku postępowania odgrywa nadzorca sądowy, który ustala stan masy układowej, z udziałem dłużnika sporządza plan restrukturyzacyjny i spis wierzytelności. Postępowanie układowe nie pozbawia dłużnika zarządu majątkiem, jednak w określonych sprawach wprowadza ograniczenia uzależniając możliwość podejmowania czynności przez dłużnika od zgody ustanowionego nadzorcy sądowego. Jednocześnie postępowanie takie zapewnia dłużnikowi ochronę przed egzekucją.
Przyspieszone postępowanie układowe – postępowanie możliwe do przeprowadzenia w sytuacji, gdy suma wierzytelności spornych nie przekracza progu 15% wszystkich wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Jest to postępowanie zakładające wiele uproszczeń proceduralnych, umożliwiających zawarcie układu w trybie szybszym niż standardowe postępowanie układowe. Co istotne dla dłużnika, otwarcie przyspieszonego postępowania układowego zapewnia ochronę majątku przed wierzycielami – po otwarciu postępowania niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego co do wierzytelności objętych układem, zaś postępowania już trwające ulegają zawieszeniu.
Postępowanie sanacyjne – postępowanie charakteryzujące się największym rygorem, jako że jego celem jest nie tylko zawarcie układu z wierzycielami, ale również faktyczne polepszenie sytuacji gospodarczej w przedsiębiorstwie. W toku postępowania przedsiębiorca traci prawo zarządu majątkiem, a zarządzanie przejmuje ustanowiony przez sąd zarządca, który dokonuje czynności na rzecz przedsiębiorcy będącego dłużnikiem. Po otwarciu postępowania sanacyjnego niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego, co do majątku wchodzącego w skład masy sanacyjnej, zaś trwające już postępowania egzekucyjne ulegają zawieszeniu.

Celem postępowań restrukturyzacyjnych jest zawarcie z wierzycielami układu, a w przypadku postępowania sanacyjnego, dodatkowo podjęcie działań sanacyjnych. Zawarcie układu pozwala na restrukturyzację zadłużenia przez rozłożenie spłaty należności na raty, odroczenie terminu płatności, konwersji wierzytelności na akcje lub udziały, zmianę wysokości zadłużenia, czy inne działania dostosowane do sytuacji przedsiębiorcy, a zgodne z wolą i interesem wierzycieli. Podjęcie powyższych działań we właściwym czasie może istotnie wpłynąć na kondycję finansową przedsiębiorstwa i zapobiec jego upadłości, która powinna być traktowana jako ostateczność.

Niemniej jednak, należy pamiętać, że złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w przypadku spełnienia ku temu ustawowych przesłanek (powstanie stanu niewypłacalności rozumianego jako pozostawanie w opóźnieniu w wykonywaniu zobowiązań pieniężnych przez ponad trzy miesiące lub sytuacja, gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się co najmniej przez 24 miesiące) jest obowiązkiem osób uprawnionych do reprezentowania i prowadzenia spraw przedsiębiorstwa, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki w przypadku niezgłoszenia stosownego wniosku w terminie 30 dni od zaistnienia ku temu podstaw.

Przedsiębiorcy powinni być świadomi, że zaistnienie przesłanki niewypłacalności nie musi skutkować wyłącznie ogłoszeniem upadłości, a obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie wyklucza przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego. Przepisy przyznają bowiem prymat postępowaniu restrukturyzacyjnemu, stanowiąc, że w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowanie upadłościowe ulega zawieszeniu, a przeprowadzana jest restrukturyzacja przedsiębiorstwa.

Niezależnie jednak od powyższego, podkreślenia wymaga fakt, że podejmowanie przez przedsiębiorców odpowiednich decyzji finansowych i prawnych już na wczesnym etapie utraty płynności finansowej, poprzez wprowadzenie pozasądowych procedur restrukturyzacyjnych, umożliwia niejednokrotnie uniknięcie wkroczenia na drogę sądowej restrukturyzacji czy prowadzenia postępowania upadłościowego.

Zobacz wszystkie